Gabon: Abaturage bazindukiye mu matora yo ‘guhindura Itegeko Nshinga’

Abanya-Gabon bazindukiye mu matora ya 'referendum' yo guhitamo Itegeko Nshinga rishya rigenga icyerekezo cy’imiyoborere y’iki gihugu, nyuma y’ihirikwa ry’ubutegetsi bwa Ali Bongo mu mwaka ushize.

Aya matora yabaye kuri uyu wa Gatandatu, tariki ya 16 Ugushyingo 2024. Byari biteganyijwe ko yitabirwa n’abaturage barenga 848.000.

Itegeko Nshinga rishya riteganya ko manda ya Perezida imara imyaka irindwi, ishobora kongerwa inshuro imwe, rikuraho umwanya wa Minisitiri w’Intebe ndetse ryemera ikoreshwa ry’ururimi rw’Igifaransa mu mirimo itandukanye mu buryo bwemewe n’amategeko.

Igifaransa gisanzwe cyemewe mu ndimi zikoreshwa muri iki gihugu ariko rukoreshwa n’abangana na 14% mu gihe abagera kuri 32% bakoresha Ururimi gakondo rwa Fang.

Perezida w'Inzibacyuho wa Gabon, Brice Clotaire Oligui Nguema, yahamagariye abatuye iki gihugu kwitabira amatora no guhitamo “Yego” mu kurushaho kwiyubakira imiyoborere y’igihugu cyabo no kukijyana mu cyerekezo gishya.

Abatavuga rumwe n’ubutegetsi buriho bahamagariye abaturage gutora Oya kuko Itegeko Nshinga rishya ritazamura imiyoborere y’igihugu ahubwo ari irikomeza umuntu umwe gusa.

Bongeyeho ko icyo baharanira ari uko igihugu cyabo cyagira inzego zikomeye aho kuba umuntu umwe ukomeye.

Muri Kanama umwaka ushize ni bwo igisirikare cyahiritse ubutegetsi bwa Ali Bongo w’imyaka 65 y’amavuko wategekaga Gabon kuva mu 2009, asimbuye se Omar Bongo wabaye ku buyobozi kuva mu 1967 kugeza 2009 ubwo yitabaga Imana.

Dosi Jeanne Gisèle